Muris Muvazaası Nedir?

ileAv. Numan TANDOĞAN

Muris Muvazaası Nedir?

Muris muvazaası her ne kadar kanun ile düzenlenmiş bir husus olmasa da Yargıtay İçtihatları ile sınır ve kapsamları çizilmiştir. Bu doğrultuda miras bırakanın gerçekte bağışlamak istediği malvarlığını mirasçılarından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek satış veya sair tasarruflar ile devre veyahut buna benzer işlemlere konu etmesi halinde muris muvazaasından bahsedilir.

Muris muvazaasına ilişkin ilk Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı 01.04.1974/1-2 sayılı karardır. İlgili kararda;

Bir kimsenin mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak amacıyla gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazı hakkında tapu sicil memuru önünde iradesini satış doğrultusunda açıklamış olduğunun gerçekleşmesi halinde, saklı pay sahibi olsun ya da olmasın, miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar görünürdeki satış sözleşmesinin danışıklı (muvazaalı) olduğunu ve gizli bağış sözleşmesinin de biçim koşulundan yoksun bulunduğunu ileri sürerek dava açabilirler.

denmek suretiyle muris muvazaasının varlığı kabul edilmiştir.

Muris muvazaasında incelenen konular şu şekildedir;

• Miras bırakanın yukarıda belirtilen kapsamda bir işlem yaparken görünüşte yapmış olduğu sözleşme,
• Anılan şekilde tasarrufa konu işlemin mirasçıları aldatmak amacıyla yapılması,
• Görünüşteki işlemin tarafları olan miras bırakan ile 3.kişilerin arasında muvazaa konusunda anlaşma,
• Görünüşteki sözleşmenin arkasında tarafların gerçekteki iradelerini yansıtan gizli sözleşme.

Miras bırakanın bedelini ödemek suretiyle 3.kişi adına tescil ettirdiği taşınmazlar gizli bağış konusu olmakla birlikte muris muvazaasına konu edilemezler.

Yargıtay 1. HD 2014/16629 E., 2016/5200 K., sayılı kararında

… Murisin sağlık sorunlarının bulunduğu, miras bırakanın eşi öldükten sonra 15 yıl kadar davalının yanında kaldığı, miras bırakana davalının bakıp ilgilendiği, ayrıca çekişme konusu taşınmazın minnet duygusu ile davalıya verildiği hususunun davacının da kabulünde olduğu anlaşılmaktadır. Hemen belirtilmelidir ki, satışa konu edilen bir malın değerinin belirli bir semen karşılığında olacağı kuşkusuzdur. Semenin, başka bir ifadeyle, malın bedelinin ise mutlaka para olması şart olmayıp belirli bir hizmet veya emek de olabileceği kabul edilmelidir. … miras bırakanın yapmış olduğu temlikle ilgili olarak gerçek amaç ve iradesinin mirastan mal kaçırmak olmadığı kabul edilmelidir.

Muris muvazaası davası, herhangi bir zamanaşımına veya hak düşürücü süreye tabi olmaksızın dava konusu taşınmazın bulunduğu yerde ve Asliye Hukuk Mahkemesinde ikame edilmektedir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2014/1-560 E., 2015/2371 K. sayılı kararında

Dava ve birleşen dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal, tescil ve tenkis isteklerine ilişkindir. Muvazaa iddiasına dayalı davaların zamanaşımına ve hak düşürücü süreye tabi olmaksızın her zaman açılabileceği yargısal uygulamayla benimsenmiştir. Muvazaa sebebinin ortadan kalkması veya bir zamanın geçmesi ile görünürdeki işlemin geçerli hale gelemeyeceği kuşkusuz bulunduğundan, muvazaa iddiası her zaman ileri sürülebilir. Bu nedenle muvazaa iddialarında zamanaşımı kabul edilmemiştir.

Yargılama sürecinin en iyi şekilde takip edilebilmesi ve hak kaybı yaşanmaması için yasal mevzuatların güncel takibi gerekmekte olup sürecin doğru bir şekilde yönetilmesi için Avukat aracılığıyla hukuki destek alınması tavsiye edilir.